Παναιτωλικό Όρος. Ο άγνωστος ορεινός όγκος της Αιτωλίας

   
   Το Παναιτωλικό είναι το ψηλότερο βουνό του νομού Αιτωλοακαρνανίας και αποτελεί τμήμα της «ραχοκοκαλιάς» της Ελλάδας, της Πίνδου. Πρόκειται για μια εκτενή οροσειρά (μήκους 35 χλμ. περίπου) και σύνολο πολλών κορυφών που ξεκινούν από την τεχνητή λίμνη Κρεμαστών και καταλήγουν στη λίμνη Τριχωνίδα και την τεχνητή λίμνη Ευήνου. 

   Εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας και ως εκ τούτου το περισσότερο μέρος του ανήκει και στους δύο νομούς,  εκτός από το νοτιοδυτικό συγκρότημα που ανήκει καθαρά στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Εκεί βρίσκεται η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς, ο Κατελάνος, με υψόμετρο 1.924 μέτρα.

   Είναι κατάφυτο από απέραντα ελατοδάση που φτάνουν ως τα 1.500-1.600 μέτρα, αφήνοντας από 'κει και πάνω μια στενή ζώνη με θαμνώδη και ποώδη βλάστηση (η λεγόμενη υποαλπική). Από τις πλαγιές του πηγάζουν άφθονα νερά και δημιουργούνται αρκετά ποτάμια όπως η Ερμίτσα, ο Ζέρβας, το Χουνόρεμα, το Κορικιστιανόρεμα και οι παραπόταμοι του Ευήνου Φιδάκια και Γιδομανδρίτης. Από το Παναιτωλικό επίσης τροφοδοτούνται οι ποταμοί Κρικελλοπόταμος και Τρικεριώτης, οι οποίοι το χωρίζουν από τα ευρυτανικά βουνά Καλιακούδα και Χελιδόνα αντίστοιχα.

   Αν και μέτριου υψομέτρου, οι δεκάδες, αλλεπάλληλες -άλλοτε μυτερές και άλλοτε ομαλές- κορυφές του, είναι που του προσδίδουν μια μοναδική και άγρια ομορφιά. Η θέα που μπορεί κανείς να απολαύσει αν βρεθεί σε κάποια από τις πολλές κορυφές του, είναι εκπληκτική, αφού παντού τριγύρω απλώνεται μια «βουνοθάλασσα» από αμέτρητες κορυφές και έτερα ορεινά συγκροτήματα γειτονικών ή ακόμη και πολύ μακρινών νομών.

Κυριότερες κορυφές του Παναιτωλικού όρους:

Δυτικό Παναιτωλικο:

Τσόκα                 1.662m
Μεγάλη Ράχη       1.487m
Παλούκι              1.605m
Πετρωτό ή Σπιρξ  1.445m
Πριόνα                 1.665m
Κούτουπας          1.795m
Πρ. Ηλίας            1.602m
Φαφούτα              1.568m
Νεραϊδοβούνι       1.781m
Κέδρος                 1.654m
Τσούκα                 1.365m
Καταβόθρα          1.752m
Κοφτερό             1.605m
Νάνες                 1.690m
Τσίνα                 1.715m
Σουφλιά              1.639m
Κρημνίτσα           1.816m
Γερακούλα          1.644m
Κατελάνος           1.924m
Ξάνθη ή Ξάθου    1.810m
Γιόρλα                1.820m
Ντόμη                 1.660m
Ζυγός ή Βγένα     1.737m
Κόκα                  1.691m

Ανατολικό Παναιτωλικό:

Αραποκέφαλα     1.608m
Μύτικας              1.501m

Τούμπα                1.680m

Ξεροβούνι            1.660m

Τριανταφυλλιά     1.817m

Χαλίκι                 1.654m

Μελιός                 1.593m

Μέγα Ίσωμα         1.661m

Κουκουρεχόπουλο 1.656m

Κουκουρέχι          1.746m

Στέγγος                1.625m

Πλατάνι               1.777m

Αρκουδότρυπα     1.554m

Γούρνες                1.584m

Τυφλοβούνι          1.680m

Ούρς                     1.599m

Άννινος                 1.702m

*Κάνοντας κλικ στις ονομασίες μπορείτε να δείτε ενδεικτικές φωτογραφίες των κορυφών.

   Εκτός από τις παραπάνω κορυφές, στο σύμπλεγμα του Παναιτωλικού Όρους ανήκουν και αρκετές ακόμη, μικρότερης έκτασης ή υψομέτρου, που όμως αξίζει να αναφερθούν, αφού αποτελούν οπωσδήποτε μέρος αυτού του δαιδαλώδους ορεινού συγκροτήματος. Αυτές οι κορυφές είναι: το Στενό (1.466μ.), τα Κλειδιά (1.346μ.), η Κορομηλιά (1.463μ.), το Μαυρομίχαλο (1.405μ.), το Μεσοβούνι (1.413μ.), η Επάνω Κορυφή (1.310μ.), η Αποκλείστρα (1.291μ.), η Καραπιπέρη (1.345μ.), η Λιάκουρα (1.308μ.), ο Άγιος Τρύφων (1.127μ.) και το Μαλοβούνι Αλιμπίστας (1.067 και 1.132μ.).

Αναλυτικός χάρτης των κορυφών του Παναιτωλικού όρους.

Εναέρια λήψη της περιοχής του Παναιτωλικού όρους, από τα νοτιοδυτικά.
Η εκτεταμένη αυτή οροσειρά, περικυκλώνει τα βουνά Χελιδόνα και Καλιακούδα από τα δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια, δημιουργώντας τα φυσικά σύνορα Ευρυτανίας - Αιτωλοακαρνανίας.

   Το Παναιτωλικό δεν είναι φημισμένο βουνό και αυτό σε ένα μεγάλο βαθμό οφείλεται στο γεγονός ότι το υψόμετρό του είναι λιγότερο των 2.000m, σε αντίθεση με τα περισσότερα γνωστά βουνά της Ελλάδας, τα οποία όμως παρουσιάζουν μειωμένο ορειβατικό και αναρριχητικό ενδιαφέρον σε σύγκριση με το Παναιτωλικό. Η πλειοψηφία των κορυφών του παραμένει ορειβατικά ανεξερεύνητη, όπως για παράδειγμα ο ανατολικός κλάδος της οροσειράς (δηλαδή οι κορυφές Τριανταφυλλιά, Κουκουρέχι, Πλατάνι, Τυφλοβούνι, Άννινος), ο οποίος παρά την εξαιρετικά άγρια ομορφιά του, είναι γνωστός μόνο στους ελάχιστους κατοίκους των γύρω χωριών, σε κυνηγούς και σε μειοψηφία ορειβατών που τον επισκέπτονται.

  Η άκρως εντυπωσιακή κορυφή Κουκουρέχι, ενώνεται μέσω μιας τραχιάς κορυφογραμμής με το Πλατάνι και έπειτα με το Τυφλοβούνι, το Ορσί ή Ούρς και τον Άννινο, δημιουργώντας ένα «απόκοσμο», βουνίσιο υπερθέαμα σπάνιας ομορφιάς, εφάμιλλης πολλών άλλων γνωστών βουνών της Πίνδου.

Πλατάνι και Κουκουρέχι.

Το Κουκουρέχι, με τις κορυφές 
Στέγγος και Κουκουρεχόπουλο δεξιά κι αριστερά.

Το συγκρότημα Ουρς-Τυφλοβούνι-Πλατάνι-Κουκουρέχι,
από την κορυφή του Άννινου.

   Στα βόρεια, αξιοσημείωτες είναι οι επίσης οξείες κορυφές Κούτουπας (ή Κούτπας) και Νεραϊδοβούνι που εντυπωσιάζουν με την ομοιότητά τους. Ανάμεσα στις άγριες πλαγιές τους είναι φωλιασμένο το ερειπωμένο πλέον Σταυροχώρι (Δεβίτσινο), το χωριό της Ευρυτανίας που έχει οδική πρόσβαση μόνο από τη μεριά της Αιτωλοακαρνανίας. Στο διάσελο των δύο κορυφών και σε υψόμετρο 1.400μ. βρίσκεται ο παραθεριστικός και ποιμενικός οικισμός του Κυνηγού (στ' Κυνγού).

Κούτουπας και Νεραϊδοβούνι βορειοδυτικά.

Νεραϊδοβούνι και Κούτουπας νοτιοανατολικά.

  Λίγο πιο νότια, κάτω από την κορυφή Κέδρος και σε υψόμετρο 1.400 μέτρων, βρίσκεται ο παραθεριστικός οικισμός Αρέντα ή Δροσοπηγή, ένα από τα ψηλότερα χωριά της Ελλάδας που κατά τους θερινούς μήνες σφύζει από ζωή.

Καλοκαίρι στην Αρέντα. Στο βάθος οι πανέμορφες κορυφές του Νεραϊδοβουνίου.

Η Αρέντα χιονισμένη.

  Ξεχωριστό «κεφάλαιο» για ολόκληρη την οροσειρά, αποτελεί το συγκρότημα του σχεδόν συμπαγούς πέτρινου όγκου του Προφήτη Ηλία και ιδιαιτέρως της κορυφής με την ονομασία Φαφούτα. Τα χαρακτηριστικά και η γεωμορφολογία του βουνού αυτού είναι μοναδικά και σπάνια, με όλη την σημασία των λέξεων, όχι μόνο για τον νομό Αιτωλοακαρνανίας αλλά και για ολόκληρη την Πίνδο γενικότερα. Το κεφάλαιο αυτό αναλύεται εκτενώς στο άρθρο: Ανάβαση στην Φαφούτα Παναιτωλικού

Η ορθοπλαγιά της Φαφούτας και πίσω δεξιά η κορυφή του Προφήτη Ηλία.

    Στην καθαρά Αιτωλική γη δεσπόζει ο Κατελάνος, η ψηλότερη κορυφή του Παναιτωλικού που στέκει βορειοανατολικά της πόλης του Αγρινίου. Περιτριγυρισμένος από πολλές κορυφές, αποτελεί το πιο ογκώδες ορεινό συγκρότημα του νομού. Η ονομασία «Παναιτωλικό» δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύστοχη, καθώς αναπόσπαστο κομμάτι των περισσότερων τοπίων της Αιτωλίας είναι οι ψηλές και ολόλευκες κατά την διάρκεια του χειμώνα κορυφές του οι οποίες τραβούν την προσοχή. Οι Αιτωλοακαρνάνες, και ειδικά οι κάτοικοι της περιοχής του Αγρινίου, συχνά αναφέρονται στις κορυφές αυτές με την γενική ονομασία «Κυρα-Βγένα».

Γενική άποψη του Παναιτωλικού Όρους από το Αγρίνιο.

Κοντινή ματιά στον Κατελάνο. Η δυτική του πλευρά έχει έντονο ανάγλυφο, χαράδρες και λούκια, τα οποία ενώνονται και πιο κάτω σχηματίζουν το Ζελιχόρεμα.

Κατελάνος, λίγο πιο έξω από το Αγρίνιο.

Το σύμπλεγμα του Κατελάνου και των γύρω κορυφών, όπως φαίνεται από τα βόρεια.

  To Παναιτωλικό δεν διαθέτει ούτε χιονοδρομικά, ούτε πασίγνωστα χωριά και πολυσύχναστους προορισμούς. Διατηρεί την παρθένα και άγρια ομορφιά του για όσους θέλουν πραγματικά να την απολαύσουν όπως ακριβώς δημιουργήθηκε από την ίδια την φύση, και αυτό είναι που του προσδίδει την σπάνια και περιζήτητη γνησιότητα που αρκετοί εκτιμούν και έχουν αρχίσει να αναζητούν τα τελευταία χρόνια. 

  Πολλά είναι τα βουνά που έχουν λεηλατηθεί από αιολικά εργοστάσια ή έχουν υποβαθμιστεί από τις εγκαταστάσεις χιονοδρομικών κέντρων, τουριστικών υποδομών και πάσης φύσεως ανθρώπινων παρεμβάσεων, οι οποίες αλλοιώνουν διαπαντός τη φυσική ομορφιά και μετατρέπουν τα βουνά από μνημεία της φύσης σε κερδοφόρες ιδιωτικές επιχειρήσεις.

  Εν αντιθέσει, η οροσειρά του Παναιτωλικού παραμένει ένα ανέγγιχτο υπόδειγμα μεγαλείου της φύσης και συνεχίζει να προσφέρει στις επόμενες γενιές, ό,τι ακριβώς προσέφερε απλόχερα στους προγόνους μας, από τα βάθη των αιώνων.

 

 Στο παρόν blog, θα βρείτε το μεγαλύτερο και αναλυτικότερο αρχείο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, με αναβάσεις, διαδρομές & άλλες πληροφορίες που αφορούν το Παναιτωλικό αλλά και γειτονικά ή πιο μακρινά βουνά.

Η ομάδα «Κατελάνος & Περίχωρα»