Πολλές είναι οι ονομασίες χωριών, διάφορων περιοχών και -ακόμα περισσότερο- βουνών, που γεννούν ερωτήματα σχετικά με την σημασία και την προέλευσή τους. Ένα από αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σ' αυτό το άρθρο, και να μάθουμε πώς προέκυψε η ονομασία «Κατελάνος», της ψηλότερης κορυφής του Παναιτωλικού όρους.
Στο βιβλίο "Επί ξυρού ακμής: Ένας «κομμένος» αντάρτης του ΔΣΕ στα βουνά της Ρούμελης", του Βασίλη Αποστολόπουλου, διαβάζουμε την πιθανή προέλευση αυτής της ονομασίας:
 |
| Το εξώφυλλο του βιβλίου |
«...Σ’ ένα σαραβαλιασμένο χαμόσπιτο, που κάποτε θα ήταν καφενές, διάβασα μια ξεθωριασμένη επιγραφή: ΙΡΚΙΣΤΑ. Ώστε βρίσκομαι στην Ιρκίστα, που υποφέρει ακόμα από κληρονομική «σύφιλη», ενθύμιο των Καταλανών καταχτητών που δυνάστευαν την περιοχή κατά το 1300-1400 μ.Χ. Ακόμα και μια κορυφή του σημερινού ψηλού βουνού Παναιτωλικό έχει το όνομα Κατελάνος. Οι καταχτητές πάντα επιδιώκουν την υστεροφημία τους.»
Ο συγγραφέας διηγείται σε πρώτο πρόσωπο τις περιπέτειες ενός στρατιώτη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στα βουνά της Ρούμελης, και πιο συγκεκριμένα (στο παραπάνω απόσπασμα), στο βουνό Χελιδόνα και το χωριό Αγία Βλαχέρνα (Ιρκίστα) που βρίσκονται στην Ευρυτανία, κοντά στα σύνορα με την Αιτ/νια.
Αν και όχι εκατό τοις εκατό σίγουρη η παραπάνω εκδοχή, είναι πάρα πολύ πιθανό οι Καταλανοί στρατιώτες (Κατελάνοι), που έδρασαν τον 14ο αιώνα ως μισθοφόροι στον χώρο της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης, στα εδάφη της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας, να έδωσαν στο βουνό την ονομασία Κατελάνος, ένα βουνό που είναι το ψηλότερο από πολλά άλλα της περιοχής στην οποία βρίσκεται. Κάτι τέτοιο εξάλλου, θα ήταν προς τιμήν του δικού τους ονόματος...
Αναφορά στους Κατελάνους στρατιώτες, ως σκληρούς, επιβλητικούς και απεχθείς, γίνεται και στο τραγούδι «Οι Κατελάνοι», του Γιώργου Νταλάρα. Μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το τραγούδι εδω
Εξαιρετικά ενδιαφέρον, όπως και συνολικά το βιβλίο του Β. Αποστολόπουλου!
ΑπάντησηΔιαγραφή