Κατελάνος & Περίχωρα: Ανάβαση στο Προσηλιάκο Αγράφων (Προσ'λιάκ')

Το Προσηλιάκο, ή Προσηλιάκι, ή πιο σωστά «Προσ'λιάκ'», όπως αυθόρμητα και φυσικά προφέρεται από τους ντόπιους, είναι βουνοκορφή των Ανατολικών Αγράφων, με υψόμετρο 1.862 μέτρα.

Βρίσκεται ανάμεσα στους ποταμούς Μέγδοβα και Αγραφιώτη, ενώ μαζί με τα γειτονικά υψώματα-κορυφές Κόφτρα, Μασκρό, Πουλί, Καυκιά, Κόψη, Γερούκος, Σπανή, Ουρανός, Βατόσκαλα, Μύτη και Καυκί, αποτελεί την νοτιότερη απόληξη του χαώδους οροσυμπλέγματος των Αγράφων. Ο όγκος του, από τη μια πλευρά «φιλόξενος» κι από την άλλη άγριος και δύσβατος, από ιδανικό βοσκοτόπι ικανό να θρέψει πολυάριθμα κοπάδια, μετατρέπεται σε απόρθητο κλεφτολήμερο και στέκι οπλαρχηγών, σύμβολο αντίστασης κι ελευθερίας. Εδώ, στο βουνό αυτό, ψηλά στην θέση «Σπανορούλα», σημειώθηκε το 1808 η γνωστή «Μάχη του Προσηλιάκου», κατά την οποία ο Κατσαντώνης σκότωσε τον έμπιστο δερβέναγα του Αλή Πασά, Βεληγκέκα.

Κοντινότερα χωριά-οικισμοί στο Προσηλιάκο είναι η Μίκρα, ο Μάραθος και τα Γάβρενα, απ' όπου ξεκινήσαμε την πορεία μας προς την κορυφή. Το μονοπάτι, εντελώς άγνωστο και ξεχασμένο, ξεκινά από την θέση «Δραμάλα» («Λάπατο» στους χάρτες) πάνω απ' τα Γάβρενα και αφού κάνει μια μεγάλη τραβέρσα στην νότια πλευρά του βουνού, βγαίνει στην ανατολική πλευρά ανηφορίζοντας ήπια μέχρι χαρακτηριστικό διάσελο. Έπειτα ακολουθεί η τελική ανηφόρα για την κορυφή, απ' όπου η θέα προς όλες τις κατευθύνσεις είναι εκπληκτική, ειδικά σε μια μέρα με τόσο καθαρή διαύγεια και ορατότητα όπως η συγκεκριμένη που επιλέξαμε...

προσηλιακο αγραφων δραμάλα γαβρινα ευρυτανιας

Στην Δραμάλα, ξεκινώντας την πορεία μας. Στόχος μας η ημιδασωμένη ράχη τέρμα δεξιά.

Δεν υπάρχει το παραμικρό ίχνος σήμανσης, αλλά ένα σχετικά έμπειρο μάτι εντοπίζει την χάραξη του μονοπατιού χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Στο κέντρο η Δραμάλα και πιο κάτω τα Γάβρενα.

Λίγο πριν βγούμε στην ανατολική ράχη, συναντούμε χαρακτηριστικό βραχώδες πέρασμα.

Στο πέρασμα, κοιτώντας προς τα πίσω.

Τα Γάβρενα, με το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα.

Στην ανατολική πλευρά, οδεύοντας προς το διάσελο μπροστά μας.

Απέναντι τα Καυκιά (1.726μ.).

Στο διάσελο.

Διαδοχικά λιβάδια και μικρά οροπέδια συνθέτουν τον δρόμο για την κορυφή. Η θέα πίσω μας είναι ήδη φοβερή...

Στρούγκα στις πλαγιές του Προσηλιάκου!

Φθινοπωρινά χρώματα.

Βοσκοτόπια Προσηλιάκου (1).

Βοσκοτόπια Προσηλιάκου (2).

προσηλιακο αγραφων ανατολικα αγραφα βουνα

Στην κορυφογραμμή, αγναντεύοντας...

...το χάος! Η αγέρωχη κορυφή του Προσηλιάκου μάς αφήνει άφωνους.

Φθινοπωρινές πινελιές στην άβυσσο του Προσηλιάκου.

Γάβρενα. Ο Γαυρενίτης ποταμός και το εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνος στην είσοδο του χωριού.

Εν τω μεταξύ, φωνές τσελιγκάδων και ήχοι από κυπριά μάς τραβούν την προσοχή...

Στην κορυφή κοιτώντας βόρεια. Αμέτρητες βουνοκορφές και μέρα πεντακάθαρη.

Κάτω αριστερά, σε πρώτο πλάνο, οι κορυφές Πουλί (1.671μ.), Μασκρό (1.580μ.) και Κόφτρα (1.506μ.) δυτικά του Προσηλιάκου και πίσω οι βουνοκορφές των Δυτικών Αγράφων, με τα Επινιανά στους πρόποδές τους.

κορυφες πουλι μασκρο κοφτρα δρομος για μάραθο

Μασκρό (1.580μ.) και Κόφτρα (1.506μ.), με τον δρόμο από Μάραθο προς Παραμερίτα και Άγραφα. Πιο πίσω, το Παλιοχώρι Μαράθου και στο βάθος αριστερά η περιοχή του Μοναστηρακίου.

Μπροστά ο Καλόγερος ή Γραβάνη (1.740μ.) και πίσω η Λιάκουρα (2.041μ.), το Λούτσι (2.045μ.) και η Πρατίνα (1.993μ.) .

Η Φτερη (2.127μ.), η Κουρούνα (1.910μ.) και πίσω από το διάσελο ο Τόμαρος (1.971μ.). Κάτω αριστερά οι οικισμοί Κοτρώνι και Φτέρη (Βλαχοπούλα), των Επινιανών.

Η Βλαχοπούλα.

Το διάσελο Φτέρης - Κουρούνας και ο Τόμαρος ή Ολύτσικα (1.971μ.), βουνό του νομού Ιωαννίνων.

Η άκρως επιβλητική Κουρούνα (1.910μ.).

Δυτικά Άγραφα, συνέχεια! Τα Επινιανά στην αγκαλιά περήφανων βουνοκορφών (Πυραμίδα, Μπαλντενήσι, Κορυφή) και στο βάθος τα Τζουμέρκα...

Η Πυραμίδα (2.003μ.), το Μπαλντενήσι (2.030μ.) και στο βάθος το Καταφίδι ή Πυραμίδα (2.393μ.) και η Πλάκα (2.364μ.) των Τζουμέρκων.

Σαλαγιάννη ή Ασημόραχη (2.135μ.), Διχάλα (2.087μ.), Σουφλί (2.088μ.), Ντεληδήμ' (2.163μ.) και Αφορισμένη (2.060μ.). Κάτω αριστερά, ο οικισμός Ασπρόρεμα Επινιανών.

Το Ασπρόρεμα.

Βοσκοτόπια του Τροβάτου, με φόντο το Αυγό (2.148μ.) Τρικάλων.

Σε πρώτο πλάνο ο Κουκουρούντζος (1.721μ.) και η Φουρκούλα (1.700μ.) και πίσω το Τσμι (1.911μ.), η Καράβα (2.184μ.), το Κουλκουτσάρι (2.016μ.), το Μασούρι (1.815μ.) και ο Τύμπανος (1.761μ.). Πίσω από το Κουλκουτσάρι, η Μπουντούρα (2.074), κορυφή του όγκου της Νεράιδας Τρικάλων.

Δεξιά το Βοϊδολίβαδο (1.776μ.) και πίσω το Βουτσικάκι (2.154μ.) και η Καζάρμα (1.977μ.).

Ανατολικά Άγραφα. Η περιοχή της Νιάλας (Νιάλες). Αριστερά ο Τσεκούρας (1.910μ.) με τον Καταραχιά (2.003μ.) και δεξιά η Πλάκα (2.004μ.) και το Μπορλέρο (2.017μ.). Μπροστά από τον Καταραχιά, η Τούρλα (1.828μ.).

Καρνόπι (1.973μ.), Σβώνη ή Μαράθια (2.040μ.) και Μορφοράχη (1.783μ.).

Σε πρώτο πλάνο η Φιδόσκαλα (1.706μ.) με την ράχη της Κοκκαλίνας (1.738μ.) και πίσω το Πουλί (1.847μ.), το Παπαδημήτρη (1.931μ.) και ο Τραγόσταλος (1.840μ.). Στο βάθος δεξιά ο Ίταμος (1.490μ.).

Το Πουλί (1.847μ.) με φόντο τον Όλυμπο (2.917μ.).

Η Μάρτσα (1.688μ.) και πίσω δεξιά η Βουλγάρα (1.653μ.).

Τσούκα (1.361μ.), ο επιβλητικός βράχος απέναντι από την Βράχα Ευρυτανίας.

Η θέα προς τον νότο. Στο κέντρο η κοιλάδα του Γαβρενίτη.

Τα Καυκιά (1.726μ.) με φόντο την επιβλητική Κόψη (1.940μ.). Στο βάθος δεξιά η Οίτη (2.152μ.)

Τυμφρηστός: η Ψηλή Κορυφή (2.313μ.) και το Συμπεθερικό (2.115μ.). Στο βάθος αριστερά η Γκιώνα (2.508μ.) και τα Βαρδούσια (2.495μ.) και κάτω η Αγία Τριάδα.

Η Κοκκινιά (1.832μ.) και η Τσεκούρα (1.733μ.) Ναυπακτίας και στο βάθος ο Χελμός (2.355μ.).

Καυκί (1.751μ.), το τελευταίο βουνό των Αγράφων. Στο βάθος η βουνοθάλασσα του νότου: Καλιακούδα, Χελιδόνα και Παναιτωλικό...

Μέγα Ίσωμα (1.946μ.), Καλιακούδα (2.099μ.) και κάτω το Παυλόπουλο.

Το Κουκουρέχι (1.746μ.) και το Κουκουρεχόπουλο (1.656μ.), με φόντο τον Ωλενό (2.224μ.) Ερυμάνθου.

Το εντυπωσιακό συγκρότημα της Χελιδόνας (1.974μ.): Αηλιάδες, Χελιδόνα, Πέρα Χελιδόνα, Τρύπιο Βνι, Τέμπλα και Πικροβούνι. Στο βάθος διακρίνονται οι κορυφές Μέγα Ίσωμα, Ξεροβούνι και Τούμπα, του Παναιτωλικού όρους.

Αμέτρητα διάσελα, χαράδρες, κορυφές. Τμήμα της εντυπωσιακής ορεισειράς του Παναιτωλικού (Αραποκέφαλα, Ντόμη, Τσίνα, Κρημνίτσα, Κατελάνος, Καταβόθρα, Νεραϊδοβούνι, Παλούκι, Τσόκα, Πριόνα, Κούτπας, Πρ. Ηλίας) και μπροστά το Καυκί (1.751μ.).

Η κορυφοσειρά Μάραθος, Ουρανός, Κατσαντώνη, Βατόσκαλα και Καυκί, νοτιοδυτικά του Προσηλιάκου. Αριστερά η κοιλάδα του Γαβρενίτη με τους οικισμούς Γάβρενα, Μακρινιάγκ' και Άγιος Δημήτριος.

Κοπάδι στα ψηλώματα του Μαράθου (Μύρεσι ή Μύριση), με φόντο το πανέμορφο χωριό.

Λίμνη Κρεμαστών και γέφυρα Τατάρνας. Πάνω δεξιά ο Μπούμιστος (1.577μ.) και η Ψηλή Κορυφή (1.588μ.) των Ακαρνανικών και στον ορίζοντα διακρίνονται τα νησιά του Ιονίου Κεφαλονιά και Ιθάκη.

Ο Αντρώνης (1.373μ.) και η Καλάνα (1.508μ.) Βάλτου, με το χωριό Τρίκλινο Αιτ/νίας στα αριστερά. Στον ορίζοντα τα Ακαρνανικά Όρη (1.588μ.) και η Λευκάδα.

Προχωράμε στην βόρεια ράχη του Προσηλιάκου, έχοντας καλύτερη θέα προς τον Μάραθο.

Ο Μάραθος (Μύρεσι ή Μύριση), το πανέμορφο και ιστορικό Αγραφιωτοχώρι, γενέτειρα του θρυλικού κλεφταρματολού και οπλαρχηγού Αντώνη «Κατσαντώνη» Μακρυγιάννη. Στο κέντρο δεσπόζει ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.

Από την βόρεια ράχη του Προσηλιάκου, θέα προς τα βόρεια.

Ο οικισμός Μίκρα Αγράφων, με τον Ιερό Ναό Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

Η Παραμερίτα Αγράφων και πίσω τα Επινιανά (Πιγκιανά), με τον οικισμό των Αγίων Θεοδώρων.

Το χωριό Άγραφα, στην «αγκαλιά» του Κουκουρούντζου. Πίσω το Ντεληδήμ', η Καράβα και το Βουτσικάκι και τέρμα αριστερά η Παναγία η Στάνα.

Το Μοναστήρι της «Παναγίας Στάνας» (Γενέσιον της Θεοτόκου), ανάμεσα στα Πιγκιανά και τα Άγραφα.

Χωριό Άγραφα. Ο μαχαλάς Καρφιάδες.

Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Χονταίικα (Μιάλα) Αγράφων

Ο Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής στον οικισμό Χονταίικα (Μιάλα) Αγράφων.

Στο βάθος το Φλυτζάνι (2.017μ.).

Η ράχη Κοκκαλίνα (1.738μ.) και η Φιδόσκαλα (1.706μ.), πάνω από τους μικρο-οικισμούς Γαβρολισιάδα, Λουξόρ και Λίπα των Αγράφων (δεν φαίνονται στην φωτογραφία).
Στο βάθος: Καρνόπι, Σβώνη, Μορφοράχη, Πουλί, Παπαδημήτρη και Ίταμος.