Ο Νίκος Τομαράς στα κοπάδια του Παναιτωλικού Όρους

 

    Ύστερα από πρωτοβουλία της ομάδας μας, και με αίσθηση απεριόριστης ευγνωμοσύνης προς τους γνήσιους, αυθεντικούς και καλοσυνάτους άνθρωπους που παρά τις αντίξοες συνθήκες «ζωντανέυουν» τις βουνοκορφές του Παναιτωλικού κάθε φορά που ανεβαίνουν με τα κοπάδια τους στο βουνό, είχαμε την τιμή να γνωρίσουμε από κοντά και να φιλοξενήσουμε για πρώτη φορά στα βουνά μας τον Νίκο Τομαρά. 

Ο Νίκος Τομαράς στα βοσκοτόπια της Κακαρδίτσας (2013)
Περισσότερα στο βίντεο

 Έναν ακούραστο εργάτη καταγραφής της γνήσιας ποιμενικής ζωής, κτηνοτρόφο, ερμηνευτή της δημοτικής - παραδοσιακής μουσικής και κλαρινοπαίχτη του οποίου το ανεκτίμητης αξίας έργο (μουσικό & λαογραφικό) έχει γράψει ιστορία και θα μείνει παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, σε δύσκολες εποχές όπου η κτηνοτροφία όπως την είχαμε γνωρίσει από τους παππούδες μας, δυστυχώς έχει φτάσει στο τέλος της. 

    Αφουγκραζόμενοι την εξέλιξη αυτή και όντας εδώ και χρόνια θαυμαστές του έργου του Νίκου Τομαρά, θέλαμε μέσα από το οδοιπορικό αυτό να αποδοθεί η αρμόζουσα τιμή στους τελευταίους ανθρώπους που παραδοσιακά συνεχίζουν ακόμη την ποιμενική ζωή στα βουνά, με το να αποτελέσουν ένα ακόμα «λιθαράκι» στο - κυριολεκτικά - μοναδικό έργο ενός ανθρώπου αφιερωμένου στην παράδοση, την καταγραφή και την ανάδειξη ενός τρόπου ζωής που ανέθρεψε γενιές και γενιές Ελλήνων στα βάθη των αιώνων.

    Επειδή το Παναιτωλικό όρος, το βουνό και καμάρι κάθε Αιτωλοακαρνάνα με τα πλούσια νερά, τα δάση και τα βοσκοτόπια του, σε καμία περίπτωση δεν αποτέλεσε αξαίρεση σε αυτό, θεωρήσαμε πως ήταν απαραίτητο να συμπεριληφθεί στα οδοιπορικά του Νίκου Τομαρά. Κάτι που χάρη στην αγαστή συνεργασία και την θερμή φιλοξενία των κτηνοτρόφων έγινε πλέον πραγματικότητα. Δεν έχουμε παρά να ευχαριστήσουμε, τόσο τους κτηνοτρόφους όσο και τον ίδιο τον Νίκο Τομαρά που με πολλή χαρά ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά μας και μαζί με τους συνεργάτες του (Βασίλη Χαλιάσο [λαούτο] και Φώτη Καφέτση [κάμερα]) τεξίδεψε από τα Γιάννενα για να βρεθεί στα κορφοβούνια της Αιτωλοακαρνανίας, κάνοντας αυτό που αγαπά η ψυχή του...

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΚΟΠΑΔΙ ΚΩΣΤΑ ΝΤΟΥΠΗ

Κτηνοτρόφος με καταγωγή από το Πεντάκορφο (Αράχωβα) Αιτωλοακαρνανίας. Ανεβάζει το κοπάδι του στην θέση Κυνηγού (1.400μ.), με τομέα βόσκησης τα βουνά Νεραϊδοβούνι (Λιπόβρυση), Κούτ'πας, Διασελάκια και Βούρλο.

*Αξίζει να ευχαριστήσουμε θερμά τον Κώστα και την σύζυγό του, Φωτεινή, που με μεγάλη προθυμία φιλοξένησαν εμάς αλλά και το επιτελείο του Νίκου Τομαρά στο κονάκι τους, παραχορώντας μας χώρο, κλινοσκεπάσματα και κρεβάτια για την διανυκτέρευσή μας εκεί.

Άφιξη στο κονάκι του Κώστα Ντούπη. Στο βάθος οι βουνοκορφές/βοσκοτόπια Νεραϊδοβούνι, Λιπόβρυση, Κέδρος, Κάτω Κέδρος.

Οι πρώτες αναμνηστικές.

Με πολλούς καλεσμένους, το τραπέζι ετοιμάζεται στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.

Κώστας Ντούπης, Νίκος Τομαράς.

Στιγμές μοναδικές.

Το απόγευμα, ανεβαίνοντας στην Λιπόβρυση. Πίσω οι κορυφές Παλούκι (1.605) και Πετρωτό (1.445μ.).

Στο βάθος, Κούτ'πας ο μεγαλοπρεπής...

Οδοιπορικό, με όλη την σημασία της λέξεως...

Στην Λιπόβρυση, στιγμιότυπα από την συνέντευξη. 

Λίγο ψηλότερα (1.700μ.).

Συναντηση με το κοπάδι.

Συζήτηση/ξεκούραση κατά την διάρκεια των γυρισμάτων.

Ώρα το κοπάδι να επιστρέψει στο μαντρί. Ο Κώστας αναλαμβάνει γι' αυτό.

Στο βάθος το Πεντάκορφο (Αράχωβα).

Βουνοκορφή Λιπόβρυση (1.761μ.). Όσο ακόμα αντέχουν ο Κώστας και η σύζυγός του, Φωτεινή, θα βλέπουμε αυτές τις πανέμορφες εικόνες...

Η κατάλληλη ώρα...

Αριστερά στο βάθος η θέση Κυνηγού

Ξανά στην Λιπόβρυση.

Το σούρουπο έπεσε για τα καλά.

Το τελευταίο φως, υπό τον ήχο κουδουνιών.

Στιγμιότυπα από το οδοιπορικό στο κοπάδι του Κώστα Ντούπη.
(το βίντεο ΔΕΝ αποτελεί "επίσημο" επεισόδιο της εκπομπής)

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΚΟΠΑΔΙ ΝΙΚΟΥ ΤΣΟΒΟΛΟΥ

Κτηνοτρόφος με καταγωγή από την Καταβόθρα (Κορίκιστα) Ευρυτανίας. Ανεβάζει το κοπάδι του στην Αρέντα (1.450μ.), με τομέα βόσκησης τα βουνά Καταβόθρα και Κέδρος.

Η αρχή της επόμενης ημέρας, μας βρίσκει να ανηφορίζουμε προς το βουνό Καταβόθρα. Πίσω μας ο οικισμός της Αρέντας και οι βουνοκορφές Κάτω Κέδρος, Κέδρος, Λιπόβρυση και Νεραϊδοβούνι.

Ο ήλιος ανατέλλει πίσω απ' τις βουνοκορφές της Χελιδόνας.

Μπροστά μας το κοπάδι.

Ο Νίκος Τσόβολος.

Η βουνοκορφή Τσίνα ή Νάνες (1.715μ.) και κάτω αριστερά η Τρικουκιά, επόμενος σταθμός του οδοιπορικού.

Ανατολικές πλαγιές της Καταβόθρας.

Στο κέντρο ο Μέγας Λάκκος και πίσω βουνοκορφές του Παναιτωλικού απ' άκρη σ' άκρη. 

Το κοπάδι φεύγει για τα ψηλά της Καταβόθρας.

Πόση ομορφιά!

Συνέντευξη.

H Γιωργάκαινα (1.665μ.) και κάτω η παλιά στέρνα στον Μέγα Λάκκο.

Μια αναμνηστική λίγο πριν αφήσουμε τον Νίκο Τσόβολο και το κοπάδι του.

Με φόντο τα λημέρια του Κώστα Ντούπη.

Ξανά προς το διάσελο της Αρέντας.

Βορεινές πλαγιές της Καταβόθρας.

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΚΟΠΑΔΙ ΣΠΥΡΟΥ ΣΤΡΕΜΜΕΝΟΥ

Κτηνοτρόφος με καταγωγή από την Καταβόθρα (Κορίκιστα) Ευρυτανίας. Ανεβαίνει με ολόκληρη την οικογένεια και το κοπάδι του στην θέση Τρικουκιά (1.440μ.), με τομέα βόσκησης το βουνό Νάνες («Τσίνα» στους χάρτες).

Τα πρώτα καλωσορίσματα (Ελένη και Αλεξάνδρα Στρεμμένου).

Την ίδια στιγμή, ο Σπύρος μάς καλωσορίζει από ψηλά (Νάνες).

Το κοπάδι με τα ζ'γούρια καταφθάνει.

Δίχως λόγια...

Ο Λευτέρης και το κοπάδι του.

Στη στράτα.

Συνάντηση του Λευτέρη με τον μπάρμπα Νίκο.

Συνάντηση με τον Σπύρο, στο Βαθύ Διάσελο (1.500μ.).

Το κοπάδι καταφθάνει.

Το Βαθύ Διάσελο και η κορφή Νάνες (1.715μ.).

Κι ακόμα έρχονται!

Στα βόρεια, οι βουνοκορφές Κέδρος, Λιπόβρυση, Νεραϊδοβούνι, Παλούκι και Τσόκα.
Κάτω δεξιά το χωριό Καταβόθρα (Κορίκιστα).

Ανοίγοντας μονοπάτια.

Συνέντευξη με φόντο τις Νάνες.

Στο κονάκι της οικογένειας Στρεμμένου.

«...είχαν αρνάκι στον νταβά, κι άντε μωρή μπρατίμισσα...»

Στιγμιότυπα από το οδοιπορικό στο κοπάδι του Σπύρου Στρεμμένου
(το βίντεο ΔΕΝ αποτελεί "επίσημο" επεισόδιο της εκπομπής)

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΚΟΠΑΔΙ ΑΝΤΩΝΗ ΓΚΡΙΖΗ

Κτηνοτρόφος με καταγωγή από την Καταβόθρα (Κορίκιστα) Ευρυτανίας. Ανεβάζει το κοπάδι του στoν οικισμό Μεγάλη Βρύση (1.450μ.), με τομέα βόσκησης το βουνό Σουφλιά.

Συνάντηση, στο κονάκι του Αντώνη.

Αντώνης και Παναγιώτα Γκρίζη.

Ένα τραγούδι στο κονάκι του Αντώνη.

Κατέβασμα του κοπαδιού από το γρέκι.

Βοσκοτόπια πέριξ της Μεγάλης Βρύσης (παρυφές του βουνού Σ'φλιά).

Πιστοί φύλακες.

Στα ερειπωμένα κονάκια της Μεγάλης Βρύσης.

Μετά τη βοσκή, στα καλάνια. Στο βάθος, οι κορφές Αραποκέφαλα, Τούμπα, Τριανταφυλλιά.

Στη στράτα για τον στάλο.

Γνήσιες, βουνίσιες μορφές...

Τμήμα του οικισμού Μεγάλη Βρύση. Το γρέκι και το κονάκι του Αντώνη, κι απέναντι το οροπέδιο «Μνήματα» και τα Σ'φλιά (1.639μ.).

------------

*** Το επίσημο βίντεο από το οδοιπορικό του Νίκου Τομαρά στο Παναιτωλικό Όρος, το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις συνεντεύξεις των κτηνοτρόφων, τα πλάνα από τα κοπάδια, τα τραγούδια κτλ., θα δημοσιευτεί στο μέλλον και θα προστεθεί επίσης στο παρόν άρθρο.

------------