Κατελάνος & Περίχωρα: Ανάβαση σε Πυραμίδα και Μπαλντενήσι Αγράφων

Μεταξύ των δυο ορειβατικά πασίγνωστων ορεινών όγκων της Φτέρης και του Ντεληδήμου, των Δυτικών Αγράφων, «κρύβεται» ένας πραγματικά ορεινός παράδεισος. Όντας υπό την σκιά των προαναφερθέντων δημοφιλών όγκων, δεν καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον των περισσότερων ορειβατών, κάτι που για εμάς του προσδίδει μια άκρως ιδιαίτερη αίγλη.

Εδώ κι εκεί συναντά κανείς αρκετές στράτες, καλύβες, στάνες, μαντριά, μοναχικές πετρότρουγκες και λοιπές κτηνοτροφικές μικροεγκαταστάσεις, άλλες ερειπωμένες κι άλλες καλοσυντηρημένες, κάνοντας τον μέσο επισκέπτη να αναλογιστεί την πραγματικά βουνίσια ζωή που ανέθρεψε γενιές και γενιές Ελλήνων σ' αυτά τα βουνά, να την θαυμάσει και να ξεχάσει τα της ορειβασίας.

Δεν προκειται παρά για τον όγκο Λακκώματα - Οψιμοχώραφο - Πυραμίδα - Μπαλντενήσι - Κορυφή, που με αυτή την αλληλουχία, στο διάσελο «Αρκουδιά», συνδέεται με την κορυφή Σαλαγιάννη (Ασημόραχη). Μιας και αποτελούν τις δυτικότερες κορφές που περικυκλώνουν τον όγκο του Ντεληδήμου, και συνάμα τις αμέσως βορειότερες μετά την Φτέρη, η θέα όπου και να σταθείς είναι απερίγραπτη. Ακόμη κι αν δεν βγεις σε κάποια απ τις κορφές αυτές μαγεύεσαι από το μοναδικής ομορφιάς τοπίο, κάτι που σε κάνει να «αποκοπείς» από τον έξω κόσμο και τον «πολιτισμό» της πόλης. Πάντού γύρω σου κορφές και κάτω χαμηλά η ρεματιά του Πλατανιά, που κυλά για να συναντήσει τον Αχελώο.
(σ.σ. μέσα στον Πλατανιά δυστυχώς κατασκευάζεται ήδη ένα μικρό υδροηλεκτρικό φράγμα, με τεράστιες επιπτώσεις στο κάποτε παρθένο φυσικό περιβάλλον).

Ακριβώς το ίδιο νιώσαμε κι εμείς, μιας και ο απίστευτα δυνατός άνεμος, ο κομμένος χωματόδρομος και το κρύο για την εποχή δεν μας επέτρεψαν να ανέβουμε με το αμάξι ως το Οψιμοχώραφο (1.720μ.) όπως αρχικά σχεδιάζαμε. Αντί αυτού, κατασκηνώσαμε σε μια πανέμορφη τοποθεσία ονόματι Παλιοκάτουνο (ή Αλώνι - 1.530μ.), δίπλα από καλύβα κτηνοτρόφων. Αν και για αυτούς ήταν λίγο νωρίς να ανέβουν στο βουνό με τα κοπάδια τους εκείνη την περίοδο, εμείς έστω και για λίγο απολαύσαμε μια υπέροχη γωνιά της Πίνδου και διαδρομή, ανεβαίνοντας στις κορφές Πυραμίδα και Μπαλντενήσι.

Οι πρώτες φωτογραφίες λίγο πριν κατασκηνώσουμε. Απέναντι οι κορφές Τσουρνάτα (1.881μ.) και Σαλαγιάννη (2.130μ.).

Ο ήλιος μας αποχαιρετά, ανάμεσα απ' τα Λακκώματα (1.833μ.) και το Γαλάτσι (1.894μ.).

Το μάτι μας φτάνει ως τα Τρίκαλα... στον ορίζοντα η Μπουντούρα (2.074μ.) του όγκου της Νεράιδας Τρικάλων και μπροστά η κορυφη Ελάτη (1.673μ.) Αργιθέας.

Πίσω μας η Πυραμίδα (2.003μ.).

Η κατασκήνωση.

Σαλαγιάννη (2.130μ.), Κορυφή (2.009) και Μπαλντενήσι (2.035μ.). Ο ήλιος αποχαιρετά τις κορφές κι εμείς «συμμαζευόμαστε», για λίγο φαγητό, προστασία απ' τον άνεμο και το κρύο. Ο ύπνος πάντως, απολαυστικότατος...

Την επόμενη μέρα, οδεύοντας προς Οψιμοχώραφο. Μπροστά μας η φοβερή βορειοανατολική πλευρά και κόψη της Πυραμίδας...

Ο ήλιος φωτίζει τις πλαγιές. Πίσω η Τσουρνάτα (1.881μ.).

Η ποτίστρα στο Οψιμοχώραφο.

Οψιμοχώραφο. Τα καλοσυντηρημένα κονάκια των τσελιγκάδων, που όπου να 'ναι θα καλοδεχτούν τους αφεντάδες τους.

Παραδοσιακή στρούγκα και καλύβα στο Οψιμοχώραφο.

Ακριβώς στο διάσελο του Οψιμοχώραφου (1.720μ.). Με δυσκολία στεκόμαστε ή περπατάμε στο σημείο αυτό λόγω του μανιασμένου ανέμου. Τα κονάκια κάτω αριστερά, σοφά χτισμένα σε προφυλαγμένη θέση. Ακριβώς μπροστά μας η βόρεια ράχη της Πυραμίδας και αριστερά το Μπαλντενήσι και η Κορυφή. Δεξιά, μια από τις δυτικές εξάρσεις της Πυραμίδας (άνευ ονομασίας).

Πλέον έχουμε θέα και προς τα δυτικά. Μπροστά τα ισοπεδωμένα Όρη Βάλτου και πίσω τα επίσης ισωπεδωμένα - ξεσκισμένα και τσιμεντρωμένα από τις ανεμογεννήτριες Ακαρνανικά Όρη (1.588μ.). Αυτό που δηλαδή αποκαλούμε «σώσιμο του περιβάλλοντος»...

Βορειοδυτικά ο Τόμαρος (1.971μ.) Ιωαννίνων και ενδιάμεσα το Ξεροβούνι Άρτας.

Μεταξάδες ευρυτανιας Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος

Κάτω οι Μεταξάδες και στο βάθος ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Συνεχίζουμε νότια στον εδώ και χρόνια εγκαταλελειμμένο δρόμο που διασχίζει τις δυτικές πλαγιές της Πυραμίδας.

Πάνω η Πυραμίδα (2.003μ.) και στο βάθος η Φτέρη (2.127μ.). Βρισκόμαστε περίπου στα μέσα της διαδρομής απ' το Οψιμοχώραφο μέχρι την τοποθεσία «Λιβάδι».

Κάτω μας το Βασιλέσι, το βορειότερο χωριό στον ευρύτερο όγκο της Φτέρης.

Με αυτό το θέαμα, πώς να μην συνεχίσεις;

Στην «μακρυνή δύση», ο Μπούμιστος (1.577μ.) των Ακαρνανικών, με το μοναδικό ελατόδασος σε ολόκληρο το Ξηρόμερο και το χωριό Κομπωτή στις πλαγιές του.

Τα Φουσιανά.

Κοιτώντας πίσω.

Θέση «Λιβάδι» (1.720μ.). Εδώ τελειώνει ο «δρόμος» και αρχίζουν οι λογισμοί.

Πόσο διαφορετικό θα έμοιαζε το μέρος αυτό, πριν ερημωθεί...

Ένα αποκλειστικά πέτρινο καλύβι που ακομη στέκεται όρθιο, μια μεγάλη στρούγκα και λογιών λογιών άλλες μικροκατασκευές, όλες φτιαγμένες με πέτρα, στη μέση του πουθενά. Στο μοναδικό και δυσπρόσιτο λιβάδι που χάσκει πάνω απ τα γκρέμια του βουνού και κάτω απ' τους χαλιάδες της κορυφογραμμής...

Αφου περάσουμε έναν μεγάλο χαλιά (σάρα), συνεχίζουμε ευθεία πάνω στο λούκι που θα μας βγάλει στην ράχη της Πυραμίδας.

Μέσα στο λούκι.

Μετά το λούκι, κοιτώντας πίσω. Κάτω η θέση Λιβάδι (καθόλου τυχαία ονομασία όπως διαπιστώνουμε) απ' όπου φτάσαμε ως εδώ. Αριστερά μια από τις εξάρσεις της νότιας κόψης.

Ο Αντρώνης (1.373μ.) και η Καλάνα (1.410μ.) Βάλτου. Διακρίνονται τα χωριά Βαλαώρα και Καστράκι Ευρυτανίας.

Πάνω στην ράχη, κοιτώντας ανατολικά - νοτιοανατολικά. Τί να πρωτοσχολιάσει κανείς...

Η Κουρούνα (1.910μ.) και πίσω το Βελούχι (2.313μ.) με το Συμπεθερικό (2.115μ.).

Τυμφρηστός ή Βελούχι (2.313μ.), με τις χιονούρες του να «βαστάν γερά».

Λίγα ακόμη μέτρα.

Στην κορυφή της Πυραμίδας (2.003μ.), με το πεσμένο τριγωνομετρικό, και το βλέμμα στον βορρά.

βουνοκορφες πινδου θέα από πυραμίδα αγράφων

Γενικό πλάνο του χάους των βουνοκορφών της Πίνδου. Μπροστά το Γαλάτσι (1.894μ.) και η Τσουρνάτα (1.881μ.) και τέρμα κάτω το σημείο διανυκτέρευσης και εκκίνησης της διαδρομής μας.

Μπροστά το Γαλάτσι (1.894μ.) και πίσω τα Τζουμέρκα (2.393μ.). Ενδιάμεσα αριστερά τμημα του Κοκκινόλακκου (1.796μ.). Διακρίνονται τα χωριά Βουργαρέλι και Κορακάδα Άρτας.

Ο επιβλητικός Κρυάκουρας (2.150μ.). Ενδιάμεσα οι κορυφές του Κοκκινόλακκου: (1.796μ.) και Τσούμα (1.777μ.).

Η Κακαρδίτσα (2.429μ.) και το Μπρισίμι (2.370μ.), και μπροστά τους ο όγκος Τσιγκόρι - Δοκίμι - Παχτουρνιάσκα (2.020μ.).

Στο βάθος: Αυγό (2.148μ.), Μαρόσα (2.044μ.), Λουπάτα (2.060μ.) και πιο πίσω η Νεράϊδα (Μπριτσιάσα - 2.135μ.), η Τριγγία (2.204μ.) και η Μπουντούρα (2.074μ.). Πιο μπροστά η Τούρλα (1.781μ.), το Σουφλί (1.825μ.), το Ξεροβούνι (1.731μ.) και η Ελάτη (1.673μ.). Διακρίνεται και το χωριό Ανθηρό Αργιθέας.

Στο κέντρο αριστερά η Βερούσια (1.775) ή Προφήτης Ηλίας και στο βάθος αριστερά ο Σμόλικας (2.631μ.).

Σμόλικας (2.631μ.), το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας, όπως αποδυκνείεται και από την ποσότητα του χιονιού και μάλιστα στην νότια πλευρά του, μήνα Μάιο. Μπροστά αριστερά η Μεγάλη Σπανούρα (1.920μ.), του Λάκμου.

Κοιτώντας ανατολικά. Ο όγκος του Ντεληδήμου (2.163μ.) αριστερά και μπροστά μας η μετ' εμποδίων συνέχεια της διαδρομής προς το επιβλητικό Μπαλντενήσι (2.035μ.).

Το Χοντροσπάνι (2.069μ.) και η Καράβα (2.184μ.), ξακουστό βουνό της Αργιθέας.

Σαλαγιάννη (2.130μ.), Διχάλα (2.089μ.), Σουφλί (2.090μ.) και Ντεληδήμου (2.163μ.), και μπροστά τους η Κορυφή (2.009μ.).

Διχάλα (2.089μ.), μια από τις χαρακτηριστικές κορυφές των Αγράφων.

Γενική ματιά προς τα νότια. Η λίμνη Κρεμαστών, στο βάθος δεξιά ο Αράκυνθος (983μ.) και αριστερά τμήμα της αχανούς οροσειράς του Παναιτωλικού (από Τριανταφυλλιά έως Πρ. Ηλία). Μπροστά η Στάρα (1.823μ.) και κάτω δεξιά η Γρανίτσα.

Κατάβαση απ' την Πυραμίδα.

Νοτιοανατολικές πλαγιές της Πυραμίδας. Κι άλλο πέτρινο κονάκι, κι άλλη στρούγκα...

Η Στάρα (1.823μ.), τα Γούπατα (αριστερά της) και πίσω η βουνοθάλασσα του δυτικού Παναιτωλικού, με τον Κατελάνο (1.924μ.) να προεξέχει.

διαδρομη για αναβαση στην πυραμιδα και το μπαλντενησι αγραφων

Πάνω ψηλά το Μπαλντενήσι. Μόνο που για να φτάσουμε εκεί, πρεπει πρώτα να παρακάμψουμε τις δυο κορυφές - «εμπόδια» που μεσολαβούν.

Παρακάμπτοντας το πρώτο εμπόδιο από τα νότια (δεξιά).

Η Πλάκα (1.853μ.) και πίσω οι κορυφές των ανατολικών Αγράφων Κόψη (1.940μ.) και Προσ'λιάκ' (1.862μ.).

Ο Καλόγερος (1.740μ.) και πίσω η Καλιακούδα (2.099μ.) με το Μέγα Ίσωμα (1.946μ.).

Τα Γούπατα (διακρίνεται ποιμενική καλύβα) με φόντο τον Κατελάνο (1.924μ.). Ενδιάμεσα, το Νεραϊδοβούνι.

Ερχόμαστε πλέον αντιμέτωποι με το δεύτερο εμπόδιο, που σε κάποια σημεία, λόγω βράχων, η διέλευση καθίσταται δύσκολη.

Παρακάμπτοντας...

Επιτέλους περάσαμε κι αυτό το εμπόδιο (ερχόμενοι από κάτω αριστερά). Συνεχίζουμε ευθεία πάνω στον απότομο ανήφορο και έπειτα στο Μπαλντενήσι (δεξιά).

Μπαλντενήσι κορυφή δυτικα αγραφα αναβαση

Μπαλντενήσι (2.035μ.), στην κορυφή. Η ανάβαση εδώ απαιτεί την χρήση χεριών οπωσδήποτε, όπως και την ανάλογη προσοχή. Αριστερά η Πυραμίδα (2.003μ.).

Πανόραμα προς τα νότια. Ακριβώς στη μέση η φοβερή και μακροσκελής κόψη που συνδέει το Μπαλντενήσι με την Πλάκα (1.853μ.).

Η Τσουκασάκα (1.980μ.) και στο βάθος οι βουνοκορφές των ανατολικών Αγράφων Μίχος (1.810μ.), Μπορλέρο (2.017μ.), Πλάκα (2.004μ.), Φλυτζάνι (2.017μ.) και Καταραχιάς (2.003μ.).

Κοντινότερη ματιά. Φλυτζάνι (2.017μ.), Πέντε Πύργοι (2.004μ.) και μπροστά ο Καταραχιάς (2.003μ.).

Ασπρόρεμα. Ακόμα μια κρυφή γωνιά των Αγράφων.

Ο όγκος της Φτέρης (2.127μ.), με τις κορυφές Κουρούνα (1.910μ.), Καλόγερος (1.740μ.), Λιάκουρα (2.041μ.), Στάρα (1.820μ.) και Γιδόκαστρο (1.758μ.).

Κοντινότερη ματιά στις κορυφές. Στο βάθος αριστερά η Καλιακούδα (2.099μ.), το Πλατάνι (1.777μ.) και η Χελιδόνα (1.974μ.) και δεξιά κάποιες απ' τις κορφές του Παναιτωλικού.

Νάνες, Τσόκα, Παλούκι, Κρημνίτσα, Κατελάνος, Νεραϊδοβούνι, Ζυγός, Κόκα, Κούτ'πας, Γρεκάκι, Σταράκι, Προφήτης Ηλίας, Φαφούτα...

Το συγκρότημα του Ντεληδήμου (2.163μ.), σε μια ενδιαφέρουσα οπτική γωνία. Ενδιάμεσα η Κορυφή (2.009μ.).

Τα γκρέμια στην δυτική πλευρά της κορυφής. Απέναντι η Πυραμίδα (2.003μ.) με τα Λακκώματα (1.833μ.) και στο βάθος τα βουνά του Βάλτου.

Η βόρεια απόληξη των Ορέων Βάλτου. Μεσοβούνι (1.775) και Αετοί ή Αστρί ή Ζιούρα (1.852μ.). Δεξιά τα Λακκώματα (1.881μ.) και στη μέση η Μυρμιτζάλα (1.542μ.). Άρτα, Καρδίτσα και Ευρυτανία, σε τρία επίπεδα.

Μια διαφορετική οπτική γωνία προς το Γαλάτσι (ή Ασήμι ή Ασημένιο Βουνό - 1.894μ.) και τα υπόλοιπα βουνά που περιγράφηκαν από την κορυφή της Πυραμίδας.

Βάλαμε σημάδι για την επιστροφή μας. Ερειπωμένη πετρόστρουγκα στις βόρειοδυτικές παρυφές της κορυφής.

Ξεκινάμε την κατάβαση.

Η απότομη πλαγιά απ' την οποία ανεβήκαμε. Ορισμένα σημεία ειναι αρκετά εκτεθειμένα και σαθρά, αλλά ευτυχώς υπάρχει λίγος χώρος για παράκαμψη, πάντα με προσοχή και σταθερό βηματισμό.